Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις πριν ξεκινήσεις ψυχοθεραπεία.

Έχεις αποφασίσει ότι θέλεις να αρχίσεις ψυχοθεραπεία, αλλά ταυτόχρονα η ιδέα αυτή σε αγχώνει και σου προκαλεί δεύτερες σκέψεις; Δικαιολογημένα! Άλλωστε, ζούμε σε μια εποχή που η επιστήμη αυτή αντιμετωπίζεται είτε σαν μόδα, είτε σαν ταμπού. Η πραγματικότητα, όμως, αδικεί τους υποστηρικτές και των δύο αυτών απόψεων και δικαιώνει όλους όσοι την αναγνωρίζουν και επιλέγουν να την εντάξουν στη ζωή τους. Για του λόγου το αληθές, λοιπόν..

1. Η ψυχοθεραπεία δεν έχει σχέση με την ψυχιατρική. Πολλοί είναι αυτοί που μπερδεύουν τον κλάδο της ψυχολογίας με αυτόν της ψυχιατρικής, θεωρώντας πως κάνοντας κάποιος ψυχοθεραπεία, πηγαίνει σε ψυχίατρο και παίρνει φαρμακευτική αγωγή. Τίποτα από τα δύο δεν ισχύει. Ο ψυχοθεραπευτής δεν είναι ψυχίατρος, αλλά ψυχολόγος, και η επιστήμη του, όχι μόνο δεν τον ωθεί στο να χορηγήσει αγωγή στον ασθενή του, αντιθέτως του το απαγορεύει. Συνεπώς, ο ψυχοθεραπευτής δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν γιατρός, αλλά σαν οδηγός. 2. Ο ψυχοθεραπευτής δεν είναι μάγος. Μέχρι και σήμερα επικρατεί η άποψη πως αν κάποιος ξεκινήσει ψυχοθεραπεία, αυτομάτως λύνει όλα του τα προβλήματα και αποκτά δια μαγείας μια ευτυχισμένη και απαλλαγμένη από άγχη ζωή. Πράγματι, κάτι τέτοιο θα ήταν ιδανικό, απέχει όμως πολύ από την πραγματικότητα, και αυτό γιατί κατά την περίοδο της ψυχοθεραπείας, ο ασθενής αναλύει στον θεραπευτή του όσα τον προβληματίζουν, και στη συνέχεια ο δεύτερος, βάσει των γνώσεων και της ιδιότητάς του, καθοδηγεί τον πρώτο με τέτοιο τρόπο, ώστε να βρει μόνος του τις πιθανές "λύσεις" σε αυτά που τον απασχολούν. Είναι πολύ μεγάλο λάθος να πιστεύουμε πως οι θεραπευτές δίνουν έτοιμη τη "λύση", όταν στην ουσία δείχνουν τον δρόμο για να βρει ο ασθενής τη "λύση" αυτή βάσει των δικών του, προσωπικών κριτηρίων. 3. Τα ψέματα δεν έχουν χώρο στη συνεδρία σου. Στο σημείο αυτό αρκεί να ξεκαθαρίσουμε πως ο ψυχοθεραπευτής δεν είναι παρών για να (κατα)κρίνει όσα πρόκειται να του πει ο ασθενής. Αντιθέτως, καταγράφοντας και μελετώντας τις πληροφορίες που δέχεται, "οργανώνει" τον τρόπο με τον οποίο θα καθοδηγήσει τον θεραπευόμενο στην αποφόρτιση, αρχικά, και στην αποδέσμευση, μετέπειτα, από όσα τον βασανίζουν. Επομένως, η θέση του δεν είναι να εξετάσει αν όσα ακούει είναι αληθή ή όχι, αλλά πώς θα βοηθήσει τον ασθενή του να βελτιώσει την ψυχική του υγεία, άρα δεν χωρούν ψέματα στη διάρκεια των συνεδριών, γιατί το μόνο που μπορούν να αποτελέσουν είναι εμπόδιο στην ομαλή διεξαγωγή τους και, φυσικά, στην εξέλιξη της ψυχοθεραπείας. 4. Μην ντραπείς να εκφράσεις τα συναισθήματά σου στην ψυχοθεραπεία. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο θεραπευτής δεν αποτελεί κριτή του ασθενή του. Έχει ανάγκη να ακούσει όλα όσα αυτός αισθάνεται, να δει πίσω από τα τείχη που υψώνουμε όλοι σαν άνθρωποι και να καταλάβει με ποιον τρόπο θα τον βοηθήσει να θεραπευτεί. Είναι πολύ σημαντικό να εκφράζεις να συναισθήματά σου την ώρα της συνεδρίας σου, είτε αυτά θα είναι λύπη, θυμός, γέλιο, κλάμα, φωνή. Η σύνδεσή σου με τον εσωτερικό σου κόσμο εκείνη την ώρα, καθώς και η εξωτερίκευση αυτού, είναι ό,τι πιο κερδοφόρο μπορείς να κάνεις για τον εαυτό σου γενικότερα, και ειδικότερα κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας σου. Μην κάνεις ποτέ το λάθος να πιστέψεις πως ο θεραπευτής σου μπορεί να σε λυπηθεί ή να σε ειρωνευτεί, γιατί τότε, όλος σου ο αγώνας θα είναι άσκοπος.

5. Η εύρεση του κατάλληλου ψυχοθεραπευτή θέλει χρόνο και τύχη.

Θα έχεις ήδη καταλάβει, πως η ψυχοθεραπεία θα μπορούσε να αποτελεί και μια μικρογραφία των ανθρώπινων σχέσεων. Όπως συμβαίνει και σε αυτές, λοιπόν, έτσι και στην ψυχοθεραπεία, η επιλογή του κατάλληλου, για τον καθένα, θεραπευτή αντιστοιχεί στην επιλογή του κατάλληλου, πάλι για τον καθένα, φίλο. Τι εννοώ; Πως, όπως διαλέγουμε για φίλους μας άτομα με τα οποία έχουμε καλή επικοινωνία και υπάρχει μεταξύ μας αμοιβαία κατανόηση, έτσι επιλέγουμε και για ψυχοθεραπευτή μας έναν άνθρωπο που αισθανόμαστε άνετα μαζί του, νιώθουμε πως καταλαβαίνει όσα μοιραζόμαστε και ο τρόπος που μας βοηθά έχει αποτέλεσμα. Φυσικά, το αν έχει αποτέλεσμα ή όχι ο τρόπος διεξαγωγής της ψυχοθεραπείας μας, είναι κάτι που μόνο εμείς, ως ασθενείς, μπορούμε να το γνωρίζουμε, εκτός από τις περιπτώσεις που και ο ίδιος ο θεραπευτής διακρίνει πως δεν υπάρχουν ενδείξεις βελτίωσης και το επισημαίνει.

6. Ξεκίνα ψυχοθεραπεία μόνο όταν θα νιώσεις έτοιμος να το κάνεις. Μπορεί η ιδέα της ψυχοθεραπευτικής οδού να ήταν μια πρόταση από ένα κοντινό σου πρόσωπο και όχι μια συνειδητή σου επιλογή. Μπορεί, πάλι, να θεώρησες πως είναι η έσχατη λύση για κάτι που μπορεί να σε βασανίζει καιρό. Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι κακό, αν είσαι σίγουρος πως θέλεις να προσπαθήσεις να γνωρίσεις τον εαυτό σου, να τον φροντίσεις και να προσπαθήσεις να τον βοηθήσεις να ξεπεράσει κάθε τι που σε παιδεύει. Μην κάνεις το λάθος, όμως, να ξεκινήσεις ή να συνεχίζεις τις συνεδρίες σου, αν δεν έχεις πάρει τον αγώνα σου αυτόν στα σοβαρά ή αν δεν είσαι βέβαιος πως σου αρέσει αυτό που κάνεις. Αν, μάλιστα, οποιαδήποτε στιγμή αισθανθείς πως κουράστηκες, είναι χίλιες φορές καλύτερο να διακόψεις, παρά να πιέσεις τον εαυτό σου να συνεχίσεις, γιατί έτσι δεν θα έχεις θετικά αποτελέσματα.

6. Η ψυχοθεραπεία δεν έχει ημερομηνία λήξης. Τέλος, θα πρέπει να γνωρίζεις πως η ψυχοθεραπεία δεν είναι χάπι, το οποίο θα πάρεις για 10 μέρες και θα σου φύγουν τα συμπτώματα. Αντιθέτως, είναι μια διαδικασία που μπορεί να σου πάρει από λίγο, έως πάρα πολύ χρόνο. Κανένας δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πόσο καιρό ακόμη χρειάζεσαι (ή αν έχεις ήδη παρατείνει το απαραίτητο για σένα χρονικό διάστημα) εκτός από τον ίδιο σου τον εαυτό. Το να σκεφτείς πως θα ξεκινήσω ψυχοθεραπεία για ένα εξάμηνο και μετά θα διακόψω είναι λάθος, γιατί μπορεί μέσα σε αυτό το χρονικό όριο που θέτεις στον εαυτό σου να μην καταφέρεις να βοηθηθείς επαρκώς από την ψυχοθεραπεία, ή και να ανακαλύψεις νέες πτυχές του εαυτού σου που θέλεις να εξερευνήσεις μέσω αυτής. Άσε τον χρόνο να κυλήσει ελεύθερα και να είσαι σίγουρος πως όταν θα έρθει η κατάλληλη στιγμή για να σταματήσεις, θα το καταλάβεις, χωρίς να χρειαστεί να το σκεφτείς. Να θυμάσαι πάντα πως η ψυχική σου υγεία είναι ό,τι πιο σημαντικό για την σωματική σου υγεία, επομένως φρόντισε να σε αγαπάς και να σε προσέχεις όσο περισσότερο μπορείς. Μην απογοητευτείς και μην σταματάς ποτέ να προσπαθείς. "Τὸ ξέρω πὼς καθένας μοναχὸς πορεύεται στὸν ἔρωτα, μοναχὸς στὴ δόξα καὶ στὸ θάνατο." Γιάννης Ρίτσος, " Ἡ σονάτα τοῦ σεληνόφωτος" .