Βάσεις πανελληνίων και παράνοια.

Τρίτη Λυκείου.. Η πιο αγχωτική και ταυτόχρονα η πιο λυτρωτική τάξη για κάθε μαθητή που επιλέγει να δώσει Πανελλαδικές εξετάσεις. Μια χρονιά γεμάτη φροντιστήρια, ιδιαίτερα, αμέτρητες ώρες διαβάσματος και ατελείωτης πίεσης. Δέκα μήνες που η ατομική προσπάθεια γίνεται οικογενειακή υπόθεση, μιας και όλες οι απαντήσεις των γονέων δίνονται στο α' πληθυντικό. "Ε, τι να κάνουμε, διαβάζουμε, γιατί δίνουμε φέτος", "ναι, ναι, θα δώσουμε για Πολυτεχνείο", "κουραζόμαστε από το διάβασμα", "για Αθήνα παλεύουμε, ελπίζουμε να μην περάσουμε επαρχία" και ούτω καθεξής. Έρχεται η μέρα των εξετάσεων. Η ερώτηση των γονιών στο παιδί για το πώς έγραψε γίνεται στον ενικό, ωστόσο, και πάλι, η απάντηση στους τρίτους που ενδιαφέρονται να μάθουν, αλλάζει πρόσωπο: "σκίσαμε!", "γράψαμε πολύ καλά!" ή "δεν είμαστε σίγουροι, μας δυσκόλεψε λίγο το δεύτερο θέμα, αλλά θα δούμε". Κι εσύ που κόπιασες και δεν έγραψες όπως θα ήθελες -για τον οποιοδήποτε λόγο- δεν παρατηρείς την αλλαγή αυτή, γιατί σε ηρεμεί και σου δίνει τη δύναμη που χρειάζεσαι για τα υπόλοιπα μαθήματα. Ώσπου φτάνει η μέρα ανακοίνωσης των μορίων. Κυριαρχία του πληθυντικού κι εδώ: "βγάλαμε 9.000/19.000!", "δεν τα πήγαμε πολύ καλά, αλλά λένε ότι θα πέσουν οι βάσεις, οπότε ίσως περάσουμε εκεί που στοχεύουμε". Κάπου εκεί, αρχίζει να σου κακοφαίνεται λίγο που "περνάτε" ή όχι όλοι μαζί και μέσα στο άγχος σου, ξεκινάς να ενοχλείσαι και να αντιδράς. Όχι τόσο φανερά, όσο μέσα σου. Τα νεύρα αυτά εντείνονται τρομακτικά κατά τη διαδικασία του μηχανογραφικού, όπου δηλώνετε οικογενειακώς τις σχολές προτίμησης, με μια σειρά που μπορεί να μην συμβαδίζει πάντα με τη δική σου επιθυμία, όσο με αυτή των γονιών σου. Και μετά; Οι βάσεις. Το πρωινό εκείνο που θα σηκωθείς από το κρεβάτι χωρίς να έχεις κλείσει μάτι όλη τη νύχτα από την ανησυχία, θα τρέξεις στον υπολογιστή και θα βάλεις τα στοιχεία σου για να δεις πού, τελικά, έχεις περάσει. Στο σημείο αυτό είναι που ο πληθυντικός γίνεται ξαφνικά ενικός και ο αγώνας από ομαδικός καταλήγει -προσβλητικά στα μάτια σου- ατομικός. "Πέρασε σε μια σχολή στην επαρχία..Άσε, δεν ξέρω τι θα γίνει τώρα", "ποια Νομική; Σ'ένα ΤΕΙ πέρασε" και άλλα παρόμοια. Βεβαίως, στην περίπτωση επιτυχίας παραμένει το "Περάσαμε!". Δυστυχώς, ζούμε σε μια χώρα που η αποτυχία δεν είναι αποδεκτή ούτε σαν έννοια σε λεξικό. Σε μια χώρα γεμάτη κόμπλεξ, που η προσπάθεια είναι αξιέπαινη, μόνο όταν συνοδεύεται από το επιθυμητό αποτέλεσμα και μόνο όταν αυτό ικανοποιεί τους τρίτους. Εκεί όπου το ΤΕΙ είναι ντροπή και δεν θα σε καταξιώσει όσο ένα ΑΕΙ, ακόμα και αν αυτό δεν θα είναι στην Αθήνα, και το "βάρος" του ονόματος της σχολής θα δείξει και την αξία σου, όχι μόνο ως μαθητή, αλλά και ως άνθρωπο. Και κάπου εδώ είναι που ξεκινά η μοιρασιά των ευθυνών μεταξύ συστήματος και ανθρώπων, οι οποίες δεν διαφέρουν ούτε ποσοτικά, αλλά ούτε ποιοτικά. Η ουσία; Καμία επίδοση στις Πανελλαδικές και καμία ακαδημαϊκή πορεία δεν είναι ικανή να "στιγματίσει" έναν άνθρωπο. Κανένα παιδί στην ηλικία των 18 ετών δεν μπορεί να αποδείξει την αξία του μέσα από ένα γραπτό και καμία σχολή δεν είναι δυνατή να προσχεδιάσει την πορεία του μέσα στα επόμενα χρόνια της ζωής του. Όλα θέλουν θέληση, τρόπο, κόπο και μια μικρή δόση τύχης για να επιτευχθούν. Κι αν αυτό δεν γίνει με τη μία, υπάρχει πάντοτε η δεύτερη ευκαιρία, αλλά και μια διέξοδος κάπως διαφορετική, που μπορεί να φανεί το ίδιο κερδοφόρα. Η αποτυχία (που ετυμολογικά είναι το αντίθετο της επιτυχίας και όχι το τέλος του κόσμου) δεν πρέπει να οδηγεί στην αδράνεια, αλλά στην περισσότερη προσπάθεια για την επιτυχία και την ηθική ικανοποίηση που τότε θα είναι μεγαλύτερη.

Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, γνωρίζω πολύ καλά πως υπάρχουν και γονείς ενθαρρυντικοί, που το "εγώ" δεν το κάνουν "εμείς" και μετά το παίρνουν πίσω, που δεν ασκούν κριτική, ούτε εναντιώνονται στο παιδί τους όταν η άποψή του είναι αντίθετη από τη δική τους. Είναι οι γονείς που στηρίζουν και προωθούν την προσωπική επιλογή και την κριτική σκέψη του παιδιού, χαίρονται με τη χαρά του, στέκονται δίπλα του ύστερα από μια αποτυχία και είναι πιστοί σύμμαχοι κι ένθερμοι υποστηρικτές σε κάθε του προσπάθεια. Τέτοιοι γονείς αποτελούν παράδειγμα στη ζωή των παιδιών και τέτοιου είδους συμπεριφορές είναι που διδάσκουν την παιδεία, η οποία δεν μπορεί να αποκτηθεί μέσα από κανένα Πανεπιστήμιο και καμία επαγγελματική αποκατάσταση, αν δεν υπάρχει εξ'αρχής από το σπίτι. Σεβασμός. Προσπάθεια. Ανταμοιβή. Τρία βασικά στοιχεία, που μαζί με ορισμένα μικρότερα συνθέτουν τον δρόμο της επιτυχίας για τη ζωή κάθε ανθρώπου, μικρού ή μεγάλου. Μήπως, λοιπόν, να ξανασκεφτόμασταν λιγάκι τα πράγματα; Καλή ακαδημαϊκή χρονιά!